Şaft; tır ve kamyon benzer biçimde araçlarda tek, binek otomobillerde birden fazla parçadan oluşur. Arkadan çekişli araçlarda şanzımanın dönüş hareketini aksa aktaran şaft ne işe yarar? Arıza emareleri nedir? Bilgileri öğrenmek için tıklayınız!
Kardan mili adı ile anılan şaft, çeşitli sektörlerde çalışan makine ve mekanizmaların temel bileşenleri içinde yer alır. Dönen bir hareketi iletmek ya da başka bir düzenek üstünde kullanmak için vazife yapar. Arkadan çekişli araçlarda şanzımanın dönüş hareketini aksa aktaran şaft, boru formunda bir tasarıma haizdir. Kuvvetli ve hafifçe yapısı ile çoğu zaman alüminyum, çelik ya da karbon fiberden tasarlanır. Motorun verimli bir halde çalışmasını sağlayarak tır ve kamyon benzer biçimde araçlarda tek, binek otomobillerde birden fazla parçadan oluşur.
Şaft, uzun ve kalınca bir mil görünümünde olup çoğu zaman arkadan çekişli araçlarda bulunur. Vites kutusunun çıkış milinden almış olduğu hareketi diferansiyele iletir. Esnek yapısı ile tümsekli ve engebeli zeminlerde görevini yerine getirmesini sağlar. Pervane şaftı, kardan mafsal, kayar kama ve boyunduruklardan meydana gelir. Şaft çeşitleri;
- Tek Parçalı: Kamyon, otobüs ve iş makinesi benzer biçimde ağır yük taşıyan araçlarda bulunur.
Oldukça Parçalı: Binek araçlarda kullanılır
Şaft Ne İşe Yarar?
Şaft, tekerlekleri aksa bağlamak için kullanılan aracın bir parçasıdır. Yumuşak ve süratli bir sürüş deneyimi sağlar. Motordan gelen gücü tekerleklere aktarmak için kullanılır. Otobüs, kamyon, motosiklet ya da binek vasıta fark etmeksizin bulunan bu parça, tekerlek tertibatını ileri ve geri iter. Manevra ve sapmalarda açı değişimlerini ya da uzunluk farklılıklarını telafi eder. Güvenli sürüş için lüzumlu parçalar içinde yer alır.
Şaft, araçların ağırlığını artırmamak adına boş bir yapıda olur. Dayanım mukavemetini artıran bu yapı, yakıt tasarrufu da sağlar. Şaft parçasının özellikleri;
- Büyük bir yük taşıyabilme kapasitesine haiz olan bu parça, yüksek mukavemetli parçalardan üretilir.
- Yüzey pürüzlülüğü parçanın aşınmasını engeller, sürtünmeyi azaltır. Bu yüzden, muntazam bir yüzeye haiz olması gerekir.
- Kırılgan boyutlarda tasarlanması, öteki bileşenler ile uyumlu bir halde çalışmasını gerektirir.
- Dengesiz olması, titreşime niçin olup aracın performansını negatif etkileyebilir. Parçanın dengeli olması araçlar ve öteki parçalar için mühim bir etkendir.
Şaft Arızaları Nedir?
Aracın şaftının bozulması, istenmeyen durumlara niçin olabilir. Doğru bakım ve onarım süreçleri ile arızalar çözülebilir. Bu parçada oluşabilecek bazı arızalar içinde;
- Parçanın üstünde yer edinen mafsalın bozulması,
- Mafsalın arızalı bir halde kullanılarak balansı bozması,
- Aracın çalışmasını engellemiş olan şaftın kopması,
- Ani gaza basılması ve kalkış esnasında köşe takozlarının bozulması yer alır.
Aracın normalden değişik şekilde emek vermesi, mühim arıza emareleri içinde bulunur. parçanın arıza emareleri;
- Kardan mafsalının aşınması, muntazam şekilde vidalanmaması ve birim dengesinin bozuk olmasından meydana gelen titreşim yaşanabilir.
- Aşınmış bir parça ya da destekleyici yataklar arızalanırsa, gıcırtı ve tıkırtı sesleri çıkarır.
- Aşınan bir yatak ya da gevşek kardan mafsalı, aracın hızlanması esnasında titreşmeye niçin olabilir.
- Hasarlı bir parça, tekerleklerin muntazam dönmesini engelleyip vasıta üstündeki kontrolü sınırlar.
Şaft, periyodik bakım süreci ile muntazam bir halde çalışır. Aracın güç iletim sisteminin mühim bir parçası olup aşınma ve yıpranma benzer biçimde sorunların erkenden tespit edilmesi gerekir. Kardan mili yataklarının ve menteşeli eklem noktalarının tertipli olarak yağlanması, sürtünmeyi azaltır. Doğru uygulama ve kontrollerin gerçekleştirilmesi, bakımın profesyonelliğini sağlar. İkinci el araçlarda şaft parçasının bakımı denetim edildikten sonrasında satın alınmaya karar verilmesi gerekir. Çatlama, kırılma, korozyon ve aşınma sorunları aracın performansını düşürür. Bu yüzden, şaft bakımının gerçekleştirilmesinin temelini oluşturur.