Otomatik Şanzıman Tek Yönlü Kavrama Nedir Nasıl Çalışır?

Bir mil üstünde dönen dişli yada çarkın, yalnız tek bir yönde serbestçe dönmesi isteniyor, aksi yöndeyse dişli yada çarkın durağan(durgun) kalması (frenlenmesi) isteniyorsa, göbek kısmında tek yönlü kavrama mekanizması kullanılır. Böylece dişlinin kendiliğinden kilitlenmesi yada dönmesi zahmetsizce sağlanmış olur. Bu mekanizmanın yapısı kolay ve oldukça  işlevseldir. Mesela dişliyi durdurmak için oldukça diskli hidrolik fren mekanizması kullanılmasına gerek kalmaz.  Tek yönlü kavramanın kullanılması için, amaca uygun bir tasarımın  olması gerekir. 

Mesela bisikletlerin arka teker göbeğinde de bir tek yönlü kavrama mekanizması kullanılır. Arka tekerlek ileri yönde serbestçe dönerken, geri yönde döndüğünde pedalı da döndürür. Bir başka ifadeyle, pedalı ileri yönde döndürürseniz, arka tekerlek de döner, fakat geri yönde çevirirseniz boşa döner.

Tek yönlü kavrama, tek yönde kilitlenerek tork aktarımı yaparken, öteki yönde özgür olarak döner ve tork aktarımı yapmaz. İç ve dış bilezik içinde bulunan hususi biçimli sıkıştırma parçaları, bir yay kafesinde yataklanmıştır. Yay kuvveti dolayısıyla devamlı olarak iç ve dış bileziğe bastırılırlar. 

Kilitleme yönünde, sıkıştırma parçaları dik konuma geçer, iç ve dış bileziği birbirine bağlar, dişli durağan(durgun) kalır, dönmez. Özgür dönme yönünde, sıkıştırma parçaları yatık konuma getirilir ve dönmeyi engellemezler. Dişli serbestçe döner.

Tork Konvertöründe Kullanılan Tek Yönlü Kavrama

Tekyönlü Kavrama: Pompanın dönüş yönünde özgür dönebilir, aksi yönde kilitlenerek dönmez, durağan(durgun) durur. Vasıta hızlanırken, doğrusu pompa ve türbin arasındaki hız farkı büyük olduğunda, statör durağan(durgun) durarak yağı yönlendirir. Vasıta hızlandıktan sonrasında, doğrusu pompa ve türbin arasındaki hız oldukça azca olduğunda, statör de aynı yönde dönmeye adım atar. Artık tork artışı bitmiştir. Bir tek hareket iletilir.

tek yönlü kavrama (tork konvertöründeki statör göbeğinde)

(tek yönlü kavrama (tork konvertöründeki statör göbeğinde))

Tork konvertöründe bulunan statör göbeğinde tek yönlü bir kavrama bulunur. Tek yönlü kavrama, transmisyon pompası tepki miline bağlıdır. 

Tek yönlü kavrama, aracın eğimli yüzeylerde geri kaçmasını engeller. 

Mesela, kırmızı ışıkta ve eğimli bir yüzeyde (vites D’de) bekleyen aracın kalkış anında geriye kaçmadan ileri hareket etmesini sağlar. 

Yorum yapın