Hava yastıkları, araçlarda çarpışma anında sürücüyü ve yolcuları korumak için geliştirilmiş en mühim güvenlik sistemlerinden biridir. Günümüzde araçlarda standart bir özellik olarak sunulan hava yastıkları, kaza anında fazlaca kısa sürede şişerek ciddi yaralanmaları ve ölümcül kazaları engellemek amacıyla tasarlanmıştır.
Sadece doğal ki hava yastıklarının emek verme prensibini daha iyi idrak etmek için hangi durumlarda devreye girmiş olduğu ve güvenli bir sürüş için nelere dikkat edilmesi gerektiği hakkında data sahibi olmak oldukça mühim. Bu yazımızda hava yastıkları hakkında bilmenizde fayda olacak tüm bilgileri keşfedebilirsiniz.
Airbag Nedir?
“Airbag” ya da Türkçesiyle “hava yastığı”, otomobillerde çarpışma anında hızla şişerek yolcuların çarpışmadan kaynaklı olarak yaralanmalarını azaltan bir güvenlik sistemidir. Güvenlik kemeriyle beraber emek vererek sürücüyü ve yolcuları durağan(durgun) tutmaya, böylece ağır yaralanmaların önlenmesine destek sunar. Hava yastıkları, kazanın şiddetine bağlı olarak saniyenin 1/10’undan kısa sürede açılır ve kazanın etkilerini azaltır.
Hava yastığı fikrinin kökeni 2. Dünya Savaşı’na kadar uzanır ve ilk olarak harp uçaklarında kullanılmıştır. 1950’li yıllarda otomobiller için tasarlanmaya başlanan bu teknoloji, 1980 senesinde Mercedes-Benz W126 S-Class modeliyle yolculara sunulmuş ve güvenlik alanında büyük bir adım olmuştur. İlk yolcu hava yastığını sunan marka ise Porsche olmuştur.
Hava Yastığı Emek harcama Prensibi Nasıldır?
Hava yastığının emek verme prensibi oldukça süratli ve kırılgan bir mekanizmaya dayanır. Hava yastığının çarpışma anındaki emek verme adımlarını ise şu şekilde sıralamak mümkün:
-
Otomobil darbeye maruz kaldığında ani bir halde hız kaybeder.
-
Elektronik sensörler hız değişimini tespit eder.
-
İvme ölçer, darbenin derecesini ölçer ve otomobil şiddetli bir kuvvetle karşılaşırsa hava yastığı sistemi tetiklenir.
-
Kimyasal patlayıcının ateşlenmesiyle hava yastığına hızla nitrojen ya da argon gazı dolar.
-
Kazadan ortalama 30-40 milisaniye sonrasında hava yastığı tamamen şişer.
-
Çarpma sonrası hava yastığının içindeki gaz ufak delikler vasıtasıyla tamamen boşaltılır.
Hava Yastığı Kaç Km Hızda Açılır?
Hava yastıkları, çoğu zaman düşük hızlardaki çarpışmalarda devreye girmeyecek şekilde tasarlanır. Bir çok hava yastığı, çarpışmanın şiddetine bağlı olarak 20-25 km/s hızın üstündeki çarpışmalarda açılır. Avrupa’da bu sınır çoğu zaman 20-25 km/s olarak belirlenirken, ABD’de ise 15-20 km/s’dir.
Hava Yastıkları Nerelerde Bulunur?
Neredeyse yeni model tüm araçlarda sürücülere maksimum güvenlik sağlama amacıyla çeşitli noktalara yerleştirilen hava yastıkları bulunur. Hava yastıklarının konumu ve sayısı vasıta modeline nazaran değişim izah edebilir. Genel olarak araçlarda bulunan hava yastıkları şunlardır:
-
Sürücü ve Yolcu Ön Hava Yastıkları: Sürücünün direksiyonunda ve ön yolcu koltuğunun karşısında bulunur.
-
Yan Hava Yastıkları: Ön koltukların yan kısmında bulunarak taraftan gelen darbelerde koruma sağlar.
-
Perde Hava Yastıkları: Vasıta camlarının üst kısmında bulunan bu yastıklar, taraftan çarpışmalarda kafa yaralanmalarını önler.
-
Diz Hava Yastıkları: Sürücünün dizlerini koruma amacıyla direksiyon altına yerleştirilir.
Hava Yastığı Hangi Durumlarda Açılır?
Hava yastıkları, kafi hız ve şiddette gerçekleşen her çarpışmada sürücü ve yolcuları korumak için açılır. Hangi hava yastığının açılacağı ise çarpışmanın yönüne nazaran değişebilir.
Hava yastıkları çoğu zaman şu durumlarda devreye girer:
-
Önden Çarpışmalarda: Sürücü ve ön yolcu hava yastıkları açılır.
-
Taraftan Çarpışmalarda: Darbenin geldiği taraftaki yan hava yastıkları ve kafa koruyucu perde hava yastıkları açılır.
Hava Yastığı Ne Vakit Açılmaz?
Hava yastıkları, her çarpışmada devreye girmez. Hafifçe çarpışmalar yada belirli yönlerden gelen darbelerde hava yastığı açılmayabilir. Hava yastıklarının açılmadığı durumlar şunlardır:
Bu durumlarda hava yastıkları açılmaz, şu sebeple hava yastıklarının açılması güvenlik yerine yaralanmalara niçin olabilir.
Hava Yastığı Bulunan Araçlarda Dikkat Edilmesi Gerekenler
Hava yastığı bulunan araçlarda güvenli bir sürüş için dikkat etmeniz ihtiyaç duyulan bazı noktalar bulunur. Dikkat edilmesi ihtiyaç duyulan mühim noktaları ise şu şekilde sıralayabiliriz:
-
Sürücü koltuğu dik konumda olmalıdır.
-
Sürücü direksiyona fazlaca yakın oturmamalıdır. Direksiyon ile sürücü içinde minimum 25 santimetre mesafe olmalıdır.
-
Direksiyonu tutarken 9.15 kuralı uygulanmalıdır. Doğrusu ellerin direksiyon üstündeki şekli, saatin 9.15’i gösterdiği benzer biçimde olmalıdır.
-
Güvenlik kemeri ne olursa olsun doğru bir halde takılı olmalıdır.
-
Ön koltuğa kesinlikle çocuk oturmamalıdır.
-
Koltuk başlıkları baş ile aynı hizada olmalıdır.
Kaza Anında Hava Yastıkları Tek Başına Kafi Olur mu?
Sürücü ve yolcuların güvenliğini elde eden hava yastıklarının kaza anında tek başına kafi olmayacaklarını da aklınızda çıkarmamanız oldukça mühim. Zira güvenlik kemeri takılı olmadığında hava yastıkları yarar sağlamak yerine zarar verebilir.
Güvenlik kemeri, sürücü ve yolcuların belirli bir mesafede durağan(durgun) kalmalarını sağlar. Hava yastıkları ise kafa hareketini yavaşlatır ve yaralanmaların önüne geçer.
Mesela kaza esnasında güvenlik kemerinin takılı olmadığını düşünelim. Vasıta içinde durağan(durgun) kalmanız pek mümkün olmayacağı için şiddetle oluşturulan hava yastığı, yaralanmanıza sebep olabilir ya da sizi başka bir yöne savurarak ölümcül sonuçlar doğurabilir.
Güvenlik Kemeri Takılı Olmadığında Hava Yastıkları Açılır mı?
Hava yastıkları ile ilgili kafa karıştıran bir öteki mevzu da güvenlik kemeri takılı olmadığında açılıp açılmayacakları. Aslına bakarsak hava yastıkları, güvenlik kemerine ek olarak tasarlanmış bir güvenlik sistemidir. Günümüzde kullanılan araçların birçoğunda hava yastığı ve güvenlik kemeri birbirinden bağımsız olarak çalışabilir. Bundan dolayı aracınızın güvenlik sistemi hakkında detaylı data almak için otomobilinizin güvenlik kemeri sistemini özetleyen kitapçığını dikkatli bir halde okumanızda yarar var.
Hava Yastığı Arızaları Nedir?
Hava yastığı sistemi ile ilgili bazen arızalar meydana gelebilir. Aracın gösterge panelinde airbag arıza lambasının yanmasına sebep olan başlıca problemler şunlardır:
-
Koltuk altlarında yer edinen sensör soketleri çıkmış, yıpranmış ya da kopmuş olabilir.
-
Aracınız daha ilkin kaza yapmış ve hava yastığı açılmış ise tam olarak onarılmamış olabilir.
-
Hava yastığı fişekleme direnci yüksek olabilir.
-
Airbag sargısındaki kablolarda kopukluk ya da yıpranma olabilir.
Airbag Arıza Işığı Iyi mi Söndürülür?
SRS denilen airbag ışığı yanıyor ya da yanıp sönüyorsa bu durum aracınızın hava yastıklarını ne olursa olsun bir yetkili servise denetim ettirmeniz gerektiği anlamına gelir. Söz mevzusu güvenliğiniz olduğundan kendi kendinize onarmaya çalışmak pek doğru bir hamle olmayacaktır.
Hava Yastığının Ömrü Ne Kadardır?
Hava yastıklarının kullanım ömrü, aracın marka ve modeline nazaran değişse de çoğu zaman 10 senedir. Hava yastıkları, kullanım ömrünü doldurduğunda ise açılmama, patlama-yırtılma ya da zamansız açılma benzer biçimde sorunlarla karşı karşıya gelme olasılığı artar. Bundan dolayı hava yastıklarını en azından 10 yılda bir yetkili servislerde yada ihtimaller içinde hasarları evvelinde belirlemek için periyodik otomobil bakımlarında denetim ettirmelisiniz.
Ihmal etmeyin ki arabadaki parçaları ve sistemleri bilmeniz, aracınızı daha yakından tanımanızı sağlar. Bununla beraber ihtimaller içinde arızaları da evvelinde farklıdır, lüzumlu önlemleri alarak sürüş güvenliğini daima üst seviyede tutabilirsiniz. Bu doğrultuda aracınızı daha yakından tanımak için “Otomobil Parçalarının İsimleri Nedir?” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.